5.Sınıf Maddenin Hal Değişimi Konu Anlatımı

Yaşadığımız Dünya üzerinde birçok madde yer almaktadır. Maddeler genel itibariyle katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâlde bulunabilirler.

Yukarıda verilen şekillerde suyun buz hâli katıyı, akışkan hâli sıvıyı ve buhar hâli ise maddenin gaz hâlini temsil etmektedir.

Maddeler ısı alarak ya da ısı vererek bir hâlden başka bir hâle geçebilirler. Maddenin bu dönüşümlerine hâl değişimi adı verilir.

Şimdi sizlerle birlikte maddelerin hâl değişimleri sırasında meydana gelen olayları inceleyelim.

Sıcak bir yaz gününde yediğiniz dondurmanın, ilkbaharın gelişiyle dağ yamaçlarında yer alan karların eridiğine hepimiz şahit olmuşuzdur. Sizce bu durumun nedeni nedir?

Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesi olayına erime denir.

Sıvı bir maddenin ısı vererek katı hâle geçmesi olayına ise donma adı verilir.

Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz hâle geçmesi olayına buharlaşma denir. Sıvılar buharlaşırken çevrelerinden ısı aldıklarından, buharlaşmanın olduğu yerlerde bir soğuma olur.

Sıvılar her sıcaklıkta buharlaşırlar. Isı alan sıvıların kabarcıklar oluşturarak hızlı bir şekilde buharlaşması olayına kaynama adı verilir. Çoğu zaman buharlaşma olayı ile kaynama olayı birbirine karıştırılabilmektedir. Buna göre, aşağıdaki tabloda buharlaşma olayı ile kaynama olayları arasındaki farklar yer almaktadır.

Katı hâldeki bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmeden direkt gaz hâle geçmesi olayına süblimleşme adı verilir.

Gaz hâldeki bir maddenin ısı vererek sıvı hâle geçmeden direkt katı hâle geçmesi olayına kırağılaşma adı verilir.