6.Sınıf Aynalar Konu Anlatımı

Arka yüzeyi parlatılmış camlara ayna denir. Aynaların arkası gümüş veya alüminyum içeren bileşikler ile sırlanır (kaplanır). Parlak ve düzgün yüzeyler de ayna görevi görmektedir. Aynalar üzerine düşen ışığın tamamını yansıtır. Işığı yansıtma özelliğinden dolayı cisimlerin aynalarda görüntüsü oluşmaktadır.

Aynalar, yansıtıcı yüzeylerin şekillerine göre gruplandırılır.

1. DÜZLEM AYNALAR (DÜZ AYNALAR)

Yansıtıcı yüzeyi düz olan aynalara düzlem ayna ya da düz ayna adı verilir. Durgun su yüzeyi, parlak ve düz bir metal levha, pencere camı gibi yü-zeyler düz ayna görevi görürler.

Düz aynalar, gündelik hayatta birçok yerde karşımıza çıkar. Cisimlerin aynı büyüklükte görüntü-lerini elde etmek için evlerde, mağazalarda, iş yer-lerinde ve çeşitli teknolojik araçlarda kullanılır. Isı ve ışık yalıtımı sağlamak için binaların dış cepheleri, ayna gibi yansıtıcı camlarla kaplanır. Projeksiyon, periskop gibi teknolojik araçların yapımında da yine düzlem aynalardan yararlanılır.

Düz Aynada Görüntü Özellikleri

• Cismin aynaya uzaklığı ile görüntünün aynaya uzaklığı birbirine eşittir.
• Cismin boyu ve cismin aynadaki görüntüsünün boyu her zaman birbirine eşittir.
• Görüntü her zaman düzdür ve aynaya göre cisimle simetriktir.

2. KÜRESEL AYNALAR

Yansıtıcı yüzeyi küresel olan aynalara denir. Çukur ayna ve tümsek ayna olmak üzere iki gruba ayrılır. Bu aynaların şekil ve görüntü özellikleri birbirinden farklıdır.

A) Çukur Aynalar

Yansıtıcı yüzeyi, bir kürenin iç yüzeyi gibi çukur olan aynalara çukur ayna adı verilir. Metal kaşıkların iç yüzeyi, makyaj aynaları, diş hekimlerinin kullandığı aynalar çukur aynalara örnek olarak verilebilir. Yine günlük hayatta araba farlarında, el fenerlerinde ve ışık mikroskoplarında çukur aynalar kullanılır.

Çukur Aynada Görüntü Özellikleri

Çukur aynada görüntü, cismin aynaya olan uzaklığına göre aşağıdaki şekillerde oluşabilir.

• Aynadaki görüntü ters ve cisimden küçük olabilir.
• Aynadaki görüntü düz ve cisimden büyük olabilir.
• Aynadaki görüntü ters ve cisimden büyük olabilir.
• Aynadaki görüntü ters ve cisimle aynı boyda olabilir.

B) Tümsek Aynalar

Yansıtıcı yüzeyi bir kürenin dış yüzeyi gibi tümsek olan aynalara tümsek ayna adı verilir. Metal kaşıkların dışa doğru kavisli olan arka kısmı tümsek aynaya örnek gösterilebilir. Tümsek aynalar, büyük bir alanın görüntüsünü küçük bir alanda gösterip geniş görüş alanı sağladığı için genellikle güvenlik amaçlı kullanılır. Ayrıca marketlerdeki köşe aynaları, keskin dönüşlerin olduğu yollardaki aynalar, arabaların altlarının incelenmesinde kullanılan aynalar ile taşıtların yan aynaları tümsek aynalardandır.

Tümsek Aynada Görüntü Özellikleri

Bir cisim tümsek aynaya yaklaştıkça cismin görüntüsü büyür fakat oluşan görüntü her zaman düz ve cisimden küçüktür.